Literature and writer in the Polish press of the second half of the 19th century. Selected problems

Publikacja jest zbiorem artykułów eksplorujących relacje między dziennikarstwem a literaturą z różnych perspektyw i w różnych obszarach językowych. Wobec postępującej w ostatnich dziesięcioleciach kontaminacji między dziennikarstwem a literaturą autorzy tekstów pochylają się nad historycznymi związkami między badanymi dziedzinami (począwszy od starożytności do czasów najbardziej współczesnych), stawiają pytania dotyczące kontekstów kulturowych determinujących badaną ekspresję, przyglądają się typowym dla niej środkom wyrazu, wychwytują nieuniknioną hybrydyzację form oraz kreślą sylwetki konkretnych dziennikarzy-pisarzy. Wartością dodaną jest zderzenie perspektyw badawczych w odniesieniu do różnych kręgów kulturowych (hiszpański, latynoamerykański, francuski, bułgarski, polski, amerykański, angielski, germański, klasyczny, włoski). Takie ujęcie prowadzi do wieloaspektowej problematyzacji niezwykle aktualnego wymiaru współczesnej kultury.Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na podstawowe relacje, jakie zachodziły między literaturą a dziennikarstwem w prasie polskiej drugiej połowy XIX wieku. W pierwszej części przedstawione zostały najważniejsze etapy w rozwoju prasy polskiej do końca XIX wieku, w drugiej obecność literatury w prasie, natomiast w części trzeciej – na przykładzie aktywności Henryka Sienkiewicza – relacje między twórczością publicystyczną a artystyczną. Sienkiewicz do 1882 roku był aktywnym dziennikarzem – recenzentem, felietonistą i reportażystą. Publicystyka stanowiła cenne doświadczenie w kształtowaniu się stylu pisarza, była też źródłem licznych inspiracji, które z czasem znalazły swoje odzwierciedlenie w twórczości literackiej.The author’s aim is to draw attention to the basic connections that were established between literature and journalism in the Polish press of the second half of the 19th century. In the first part of her work the author presents the most important stages in the development of Polish press till the end of that period, in the second one – the presence of literature in the press and in the third one – the relation between artistic and commentary works as exemplified by the writings of Henryk Sienkiewicz. Till 1882 he was an active journalist – a reviewer, columnist and reporter. The writer’s commentary works constituted valuable experience in shaping his style and also were the source of numerous inspirations that in the course of time were reflected in his literary works

Duchowni, instytucje i organizacje kościelne w życiu literackim międzywojennego Poznania

Among the people who created the ambiance of the Poznań literary life in the interwar period were priests-men of letters, such as the poet Ewaryst Nawrowski, the authors of reportages and memoirs - Nikodem Cieszyński, Ignacy Posadzy, Józef Kłos. An important part was played by priests-men of learning linked to the University of Poznań and the Poznań Seminary who presented their works at sessions of the Poznań Society of Friends of Sciences but also gave talks to more general audiences during events held both by Church and lay organizations. This group included among other such priests as Bronisław Gładysz, Kazimierz Kowalski, Władysław Hozakowski, Edward Warmiński. The Church culture forming center was the St. Adalbert Booksellers, an important publisher of Polish and world literature, which also published a cultural journal for the intelligentsia called “Tęcza”. Another such center was the Principal Institute of Catholic Action, publisher of the “Kultura” weekly, one of the leading journals of this profile in Poland

Dadaism (Re)activated. Artzins and Dada

The article analyses in what way artzins (independent art and literary journals published in Poland in the 1980s and 1990s) drew inspiration from the Dada tradition, and how they made its philosophy live again. Artzins are seen here both as a medium of literature and art and as specific forms of artistic expression (press art). The article attempts to show why artzins and their authors were interested in reviving the avant-garde and Dada ideas. It also investigates how Dadaism functions today in the form of contemporary works and styles which are influenced by this avant-garde movement. What is more, the article tries to answer the question about the nature and definition of Dadaism shaped and reflected by today's artistic projects

Czasopismo Knowledge Organization w latach 2000-2013 : analiza zawartości

Przedmiotem artykułu jest zawartość czasopisma naukowego Knowledge Organization w latach 2000-2013. Czasopismo to jest poświęcone zagadnieniom organizacji wiedzy i tematom pokrewnym. Stanowi platformę do wymiany informacji i dzielenia się wynikami badań naukowców z całego świata będących członkami Międzynarodowego Towarzystwa Organizacji Wiedzy. Praca zawiera także omówienie założeń teoretycznych organizacji wiedzy i jej systemów. W artykule zaprezentowano wyniki analizy zawartości czasopisma Knowledge Organization przy użyciu metody analizy zawartości prasy. Materiał badawczy stanowiły 193 artykuły opublikowane na łamach tego czasopisma w wybranym czasie. Analizie została poddana tematyka artykułów, dokonano także analizy ilościowej artykułów publikowanych w czasopiśmie oraz ich autorów. Analiza zawartości pokazała, że czasopismo cechuje się różnorodnością tematyczną

Polish literature press in the Internet : availability, ways of disseminating and typology

Metodą analizy zawartości mediów dokonano przeglądu dostępnych w Internecie tytułów czasopism o profilu literackim w różnych formach i konfiguracjach (pełnotekstowych, abstraktowych, spisów treści, opisów bibliograficznych czy list tytułów). Bez ograniczeń chronologicznych wzięto pod uwagę zarówno zdygitalizowane pisma dawne zamieszczone w polskich bibliotekach cyfrowych, jak też współczesne periodyki od początku swego istnienia funkcjonujące w wersji cyfrowej, a widoczne na portalach, witrynach, własnych stronach internetowych (czasami "przy okazji doczepione" w niespodziewanych miejscach, np. na stronie encyklopedii lub prywatnej osoby na Facebooku). Starano się przy tym ocenić komunikatywność, użyteczność i łatwość dostępu dla użytkownika. Starano się odpowiedzieć także na pytanie: Czy najbardziej znane polskie czasopisma literackie są dostępne online? Na koniec przedstawiono próbę typologii tychże czasopism według różnych kryteriów.A media content analysis method was used to get an overview of all the Internet available article titles in relevance to literature profi le in all forms and setup (full-text, abstract, table of contents, bibliographic description or table of titles). Without any chronological constrains, such things were taken into account as, forgone digital scripture/periodicals featured in Polish digital libraries, the same as, modern periodicals from the beginning of their existence brought into digital version, seen at all sorts of web portals, web sites, or self-made ones (You can spot them "by chance" in the most unexpected location i.e. encyclopaedia or private Facebook profi le). What's more, attempts were made to assess communicativeness, usefulness and ease with the user's access. Needless to say, the lyrical wanted to answer the question: are the most well-known Polish periodicals available online? At the end, a typology attempt of all the given literature in accordance to diff erent criteria was presented

Fenomen młodego debiutu prozatorskiego w literaturze polskiej początku XXI wieku w perspektywie historycznoliterackiej

Artykuł został poświęcony wyjątkowemu na tle poprzednich epok literackich zjawisku młodego debiutu prozatorskiego w literaturze polskiej początku XXI wieku (D. Masłowska, A. Drotkiewicz, M. Nahacz). Z analizowanych powieści wyłania się pesymistyczny obraz zatrutej reklamą, grami komputerowymi oraz innymi produktami kultury masowej generacji, tragicznie rozdartej i zagubionej między światem szerokich możliwości i propozycji a narkotyczno-alkoholowym dnem egzystencji ludzkiej

Švenčionių vikaras Liudvikas Adomas Jucevičius: dvasininko aplinka ir mokslinė-publicistinė veikla

The article is researching the life events of the Lithuanian man of letters, clergyman, ethnographer, folklorist, writer, publicist, historian and translator Liudvikas Adomas Jucevičius (Ludwik Adam Jucewicz, 1813–1846) while focusing on the years 1838–1840 when he was serving as the vicar in Švenčionys Parish. It was during these years that such famous works as literary legends as Baltijos jūros karalienė (en. The Queen of the Baltic Sea) and Džiugo kalnas (en. Džiugas Hill) were created. Simultaneously, Liudvikas Adomas Jucevičius created the works Lietuvių liaudies priežodžiai (en. Lithuanian Folk Proverbs) and Žemaitijos bruožai (en. The Features of Samogitia) which are still of high relevance to the Lithuanian academic community. The article reveals the starting point of the academic-publicist activity of this prominent personality at Vilnius Roman Catholic Spiritual academy which encouraged his academic pursuits in Švenčionys. The article also explores his deeds for the benefit of Švenčionys Parish. Finally, the academic, publicist and creative activity of Liudvikas Adomas Jucevičius during this period is researched. The focus is laid on the creative path of the personality in the context of the contemporary political and cultural developments in the society. Thereby, the emphasis of the article is not on the investigation of the content of the texts by Liudvikas Adomas Jucevičius, but rather on their spread and transfer to other publications thus highlighting the popularity of his writings at the time with the objective to trace the causes of the success of the texts.Straipsnyje tiriama dvasininko ir lietuvių raštijos veikėjo, etnografo, tautosakininko, literato, publicisto, istoriko ir vertėjo Liudviko Adomo Jucevičiaus (1813–1846) gyvenimo detalės vikaravimo Švenčionyse laikotarpiu 1838–1840 m. pr. Tuo metu dienos šviesą išvydo tokie žymūs L. A. Jucevičiaus kūriniai kaip literatūriniai padavimai „Baltijos jūros karalienė“ ir „Džiugo kalnas“, parengti iki šiol mokslininkų dėmesio nepraradę veikalai Lietuvių liaudies priežodžiai, Žemaitijos bruožai. Straipsnyje atskleidžiama šio kūrėjo mokslinės-publicistinės veiklos pradžia studijų Vilniaus Romos katalikų dvasinėje akademijoje metu, suteikusi tam tikrą postūmį mokslinei veiklai Švenčionyse, taip pat tiriami jo darbai Švenčionių parapijos labui. Galiausiai nagrinėjama jo, kaip mokslininko, publicisto, kūrėjo, veikla šiuo laikotarpiu. Tyrimu siekiama parodyti asmenybės kūrybos kelią to meto politinių ir kultūrinių pokyčių visuomenėje kontekste. Straipsnyje didesnis dėmesys skiriamas ne L. A. Jucevičiaus tekstų turinio nagrinėjimui, o jų sklaidai į kitus leidinius, parodant šių darbų populiarumą tuo metu ir aiškinantis jo priežastis

Boska władza reżysera. Karel Hugo Hilar – pierwszy nowoczesny reżyser w czeskim teatrze

The aim of this research was to characterize changes in the perception of a function of theatre director at the begging of the 20th century. The Czech theatrical culture taking the pattern of great European theatre reformers of that time, created a genuine theatrical theory of directing. Its first representative and implementer was Karel Hugo Hilar. His work was based on an assumption that a director is the highest instance in a preparation of performance, that can be compared only to a role of a sovereign. Moreover, Hilar was the first in the Czech cultural context to call a director the creator of a scenic reality. A reality that would represent a current world view transformed by theatrical means and the creative imagination of an artist.The aim of this research was to characterize changes in the perception of a function of theatre director at the begging of the 20th century. The Czech theatrical culture taking the pattern of great European theatre reformers of that time, created a genuine theatrical theory of directing. Its first representative and implementer was Karel Hugo Hilar. His work was based on an assumption that a director is the highest instance in a preparation of performance, that can be compared only to a role of a sovereign. Moreover, Hilar was the first in the Czech cultural context to call a director the creator of a scenic reality. A reality that would represent a current world view transformed by theatrical means and the creative imagination of an artist